Dieta w hipoglikemii reaktywnej

Hipoglikemia reaktywna idiopatyczna to schorzenie, które charakteryzuje się obniżeniem stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl, które występuje od 2 do 5 godzin po posiłku. Towarzyszą temu charakterystyczne objawy, ustępujące po spożyciu węglowodanów. Zaliczamy do nich m.in. osłabienie, senność, poty, nudności, uczucie głodu, dreszcze, drętwienie rąk, niepokój, bóle i zawroty głowy. Największe ryzyko wystąpienia niekorzystnych dolegliwości istnieje po spożyciu posiłku bogatego w węglowodany (szczególnie w cukry proste), bardzo obfitego (szczególnie po długim czasie bez jedzenia), zawierającego alkohol oraz ubogiego w białko.

Diagnostyka hipoglikemii reaktywnej

Diagnozowanie hipoglikemii reaktywnej nie jest prostym zadaniem. Jednym z najczęściej zlecanych badań jest doustny test obciążenia glukozą (OGTT). Polega on na wypiciu roztworu 75g glukozy oraz pomiarze cukru na czczo, po 1 i po 2 godzinach. W praktyce jest to jednak badanie mało użyteczne. Po pierwsze- standardowe badanie trwa zaledwie dwie godziny, a według definicji epizod hipoglikemii reaktywnej może wystąpić nawet 5 godzin po spożyciu posiłków. Statystycznie, najczęściej występuje on po 3 godzinach. Rozwiązaniem tego problemu może być wykonywanie przedłużonego testu obciążenia glukozą (tj. trwającego dłużej niż 2 godziny).

Kolejną wadą tradycyjnego testu OGTT jest jego „nieżyciowość”. W końcu kto z nas wstaje rano i wypija lub zjada 75 g cukru bez jakichkolwiek białek lub tłuszczów? Sprawia to, że u części pacjentów, u których wykryto hipoglikemię w czasie badania, przy codziennym sposobie odżywienia może ona nie występować. 

Alternatywą mogą być samodzielne pomiary glukometrem wraz z prowadzeniem dzienniczka żywienia lub stały pomiar glukozy za pomocą specjalnego  sprzętu.

Postępowanie żywieniowe podczas epizodu hipoglikemii reaktywnej

W przypadku epizodu hipoglikemii należy zastosować zasadę 15-15 tzn. zjeść 15 g produktu o dużej zawartości cukrów prostych i po 15 minutach zmierzyć stężenie glukozy we krwi. Jeśli nadal będzie ono poniżej 70 mg/dl, trzeba spożyć kolejną porcję produktu.

Ile to jest 15 g produktu o dużej zawartości cukru? Pół szklanki coli (ale nie coli zero!), łyżeczka miodu, garść rodzynek, łyżka cukru, pół szklanki soku, pół dojrzałego banana.

Dieta w hipoglikemii reaktywnej

Zalecenia dietetyczne w hipoglikemii reaktywnej zbliżone są do zaleceń w insulinooporności oraz cukrzycy. Niezwykle ważne jest regularne spożywanie posiłków oraz unikanie głodzenia. Polecane jest jedzenie 5 posiłków dziennie, w odstępach ok. 3-4 godziny. Każdy z nich powinien być zbilansowany i zawierać białka, tłuszcze oraz węglowodany. Ilość węglowodanów nie powinna być nadmiernie ograniczana- może to nasilać objawy. Optymalna zawartość węglowodanów to około 45%-50% całkowitej ilości energii. W przypadku osób o dużej aktywności fizycznej, wartość ta może być większa.  Najlepiej, aby spożywane porcje węglowodanów były mniej więcej równo rozłożone w ciągu dnia. Nie zaleca się stosowanie posiłków wyłącznie białkowo-tłuszczowych.

Węglowodany w hipoglikemii reaktywnej

Oprócz ilości, niezwykle ważna jest również odpowiednia jakość węglowodanów. Warto wybierać produkty pełnoziarniste, a unikać żywności o dużej zawartości cukru. Nie ma natomiast konieczności wyeliminowanie z codziennego jadłospisu owoców. Zalecane jest stosowanie diety opartej na niskim indeksie i ładunku glikemicznym.

Więcej o indeksie i ładunku glikemicznym przeczytasz w tym artykule.

Białko w hipoglikemii reaktywnej

Zawartość białka powinna wynosić od 1g do nawet 1,5 g na kilogram masy ciała (15-20% energii). Dobrymi źródłami białka są m.in. ryby, chude mięso, mleko i produkty mleczne, jaja, napój sojowy, tofu, soczewica, ciecierzyca czy fasola. Dodatek białka obniża indeks glikemiczny, spowalnia tempo opróżniania żołądka, a także zwiększa sytość. Nie należy również obawiać się dodawania tłuszczu w postaci np. oliwy z oliwek czy orzechów.

Błonnik w hipoglikemii reaktywnej

Kolejnym istotnym składnikiem jest błonnik. Oprócz korzystnego wpływu produktów bogato błonnikowych na stężenie glukozy we krwi, mają one szereg innych właściwości prozdrowotnych. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dzienne spożycie błonnika powinno wynosić od 15 do 25 g na każde 1000 kcal diety.  Do bogatych źródeł błonnika nalezą warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, ciecierzyca czy soczewica.

Komponowanie posiłków

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej rekomenduje, aby warzywa i owoce zajmowały połowę talerza, węglowodany złożone 25%, natomiast pozostałą ćwiartkę uzupełniały produkty zawierające białko i tłuszcz. Z drugiej strony, dla osób z insulinoopornością często podaje się proporcje 50% warzyw, 30% węglowodanów złożonych, 20% białka oraz 5% tłuszczu w postaci np. oliwy z oliwek czy oleju lnianego do sałatki. Te proste zasady pozwalają wprowadzić w jadłospis odpowiednią ilość białek, tłuszczów i węglowodanów, bez szczegółowego wpisywania w aplikację.

Artykuł został napisany w oparciu o szkolenie dr Damiana Parola „Hipoglikemia reaktywna-postępowanie dietetyczne” oraz artykuł „Żywienie w hipoglikemii reaktywnej” Adrianny Frelich.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Shopping Cart
Scroll to Top